ویروس هرپس سیمپلکس و ساختار ویروس Herpes simplex virus (HSV) چیست:
HSV چیست؟ این ویروس، که به عنوان هرپس نیز شناخته میشود، از خانواده هرپس ویروس است و دارای ژنوم DNA دو رشتهای خطی است که در یک پوشش پروتئینی به نام کپسید قرار میگیرد. سپس لایهای به نام تگومنت کپسید را پوشانده و در نهایت دو لایه لیپیدی به نام انولوپ از ویروس محافظت میکند. این دو لایه لیپیدی حاوی گلیکوپروتئینهایی هستند که نقش مؤثری در اتصال و ورود ویروس به سلول میزبان ایفا میکنند (gB, gC, gD, gH, gL). معمولاً به دلیل داشتن پوشش لیپیدی، ویروس در دمای اتاق یا در اثر خشک شدن از بین میرود.
ویروس هرپس به دو نوع تقسیم میشود: HSV-1 و HSV-2. نوع 1 بیشتر با هرپس دهانی و نوع 2 با هرپس تناسلی یا ژنیتال شناخته میشود. شایعترین مشکلاتی که هرپس نوع 1 ایجاد میکند شامل تب خال دهانی و لبی است، در حالی که هرپس نوع 2 باعث ایجاد زخم در ناحیه تناسلی میشود. دوره کمون این بیماری یک هفته است. شباهتهای زیادی بین HSV-1 و HSV-2 وجود دارد که باعث میشود افتراق بالینی آنها بسیار مشکل باشد.
اگرچه معمولا نواحی اثر این دو نوع میتواند با هم متفاوت باشد، اما هر دو نوع این ویروس میتواند از طریق زخمها، تماس جنسی یا دهانی منتقل شوند. این نکته نیز قابل توجه است که نوع یک نیز ممکن است در مواردی در ناحیه تناسلی و نوع دو در اطراف دهان باعث بروز عوارضی شوند. اغلب افراد آلوده به این ویروس دچار HSV-1 هستند. زیرا انتقال این ویروس راحتتر و سریعتر اتفاق میافتد. نوع دوم کمتر شایع است اما میتواند باعث عوارض دردناکتری شود. به کمک آزمایش HSV میتوان نوع ویروسی که به آن مبتلا شدهاید را تشخیص داد.
علل ابتلا به ویروس HSV-1 و HSV-2:
همانطور که اشاره شد، HSV یک ویروس مسری است که از طریق تماس مستقیم با زخمها منتقل میشود. بسیاری از افراد ممکن است به این ویروس آلوده باشند بدون اینکه علائم ظاهری داشته باشند، و به همین دلیل میتوانند به راحتی و بدون مراقبت، ویروس را به دیگران منتقل کنند. حتی لمس زخمهای دیگران ممکن است باعث شود که این ویروس وارد بدن شما شود. بسیاری از کودکان در اثر بوسیده شدن توسط بزرگترها یا لمس صورت آنها به این ویروس آلوده میشوند.
این ویروس میتواند از طریق استفاده مشترک از ظروف غذایی و نوشیدنی و همچنین استفاده از تیغ آلوده نیز منتقل شود. علاوه بر انتقال ویروس از طریق مایعات بدن، این ویروس میتواند از مادر به جنین نیز منتقل شود.
چرخه زندگی ویروس هرپس سیمپلکس:
ویروس از طریق گلیکوپروتئینهای سطحی خود به گیرندههای سلولی که غالباً هپارین سولفات هستند، متصل میشود. سپس غشای لیپیدی ویروس با غشای سلول ادغام شده و با ایجاد منفذی در غشاء سلول، کپسید حاوی ژنوم ویروس وارد سیتوپلاسم میشود و به هسته سلول میرود. در هسته سلول، ژنوم ویروس آزاد شده و همانندسازی انجام میدهد و همه پروتئینهای لازم برای تشکیل ویروس جدید ساخته میشود. سپس ژنوم حاوی کپسید پروتئینی از هسته خارج شده، پوشش لیپیدی خود را بدست آورده و از سلول جوانه میزند، بدین ترتیب سایر سلولهای سالم را نیز آلوده میکند.
این همانندسازی لیتیک ویروس است که منجر به تولید ویروسهای جدید میشود، در حالی که فرم خاموش یا نهفته نیز وجود دارد که بیشتر در سلولهای عصبی اتفاق میافتد. در این حالت، ژنوم ویروس در کروموزوم سلول ادغام شده و برای مدتهای طولانی نهفته باقی میماند.
آزمایش HSV چیست؟
این آزمایش برای تشخیص آلودگی به ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) استفاده میشود. ویروس را میتوان با استفاده از تست PCR یا کشت ویروسی شناسایی کرد. در این روش، تکنسین آزمایشگاه نمونهای از یکی از تبخالهای باز شده شما برمیدارد و برای بررسی ژنهای ویروس HSV به آزمایشگاه میفرستد. اما روش متداولتر برای تشخیص این آلودگی، آزمایش خون است. در این روش، وجود آنتیبادیهای ویروس در خون شما بررسی میشود. آنتیبادیها موادی هستند که بدن شما برای مبارزه با میکروبها تولید میکند.
حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشید، با آزمایش HSV بر روی نمونه خون میتوان آلودگی به این ویروس را تشخیص داد.
علائم عفونت اولیه HSV
علائم اولیه عفونت میتواند چند روز پس از ابتلا در بدن شما ظاهر شود و ممکن است شبیه به نشانههای آنفولانزا باشد. برخی از این نشانهها شامل موارد زیر هستند:
- تب
- سردرد و بدندرد
- تورم غدد لنفاوی
- خستگی غیرطبیعی
- کاهش اشتها
- تیر کشیدن محل زخمها
پیش از ظاهر شدن تبخالها، ممکن است در محل آنها احساس خارش یا گزگز داشته باشید. تاولهایی روی پوست شما ایجاد میشوند که پس از مدتی میترکند و جای آنها پوسته پوسته میشود. این تاولها تا زمان بهبود کامل میتوانند منبع انتشار ویروس باشند، بنابراین باید از آنها مراقبت کنید. تاولهایی که در ناحیه تناسلی ایجاد میشوند میتوانند باعث درد هنگام ادرار شوند.
درمان تبخال تناسلی چگونه انجام میشود؟
متاسفانه هنوز درمان قطعی برای تبخال کشف نشده است و تمام روشهای موجود برای کنترل و کاهش عوارض آن هستند. پزشک ممکن است مصرف برخی داروها را برای شما تجویز کند یا درمانهای خانگی را به شما توصیه کند. اغلب تبخالها به طور طبیعی بهبود مییابند، اما در صورتی که به طور مکرر با تبخال مواجه شدید، می توانید از موارد زیر استفاده کنید:
- پماد سومیکسل
- استفاده از ازون تراپی
- فامسیکلوویر (Famciclovir)
- آسیکلوویر (Acyclovir)
- والاسیکلوویر (Valacyclovir)
- فوسکارنت یا سیدوفوویر (Foscarnet)
مصرف داروهای ضد ویروسی و تقویت سیستم ایمنی میتواند احتمال انتقال ویروس به دیگران را کاهش داده و دوره بروز علائم را کوتاهتر کند. همچنین برای درمان خانگی تبخالها میتوانید از مواد و روشهای زیر برای پوشاندن محل زخم یا التهاب استفاده کنید:
- خمیر جوش شیرین یا خمیر نشاسته ذرت
- کمپرس گرم یا سرد
- آلوئه ورا
- ترکیبی از پودر سیر و روغن زیتون
- برگ چای، برگ اکالیپتوس و روغن نعناع